Vkikpedia - бул өз серверлеринде билимдин ар кайсы бөлүмдөрүнөн дээрлик үч жүз тилдеги макалаларды камтыган Интернет булактарынын бири. Маалыматтарды ар башка бөлүмдөргө жайгаштыруу жана редакциялоо, азыркы коомдо чыныгы жашоодогу окуялардан алыс кала албаган волонтерлордун өзүн-өзү башкаруучу өзүнчө жамааттары тарабынан жүзөгө ашырылат. Акыркы учурда, бул жагдай уламдан-улам Википедиянын ар кайсы тилдеги бөлүмдөрүндө нааразычылыктарды пайда кылууда.
Акыркы он айда ар кандай тил секциялары буга чейин үч жолу нааразычылык акциясына чыгышкан жана буга ар бир жолу Интернет аркылуу цензуранын мыйзамдуу түрдө киргизилишине жол бербөө каалоосу себеп болгон. Колдонуучуларга эне тилинде кирүүнү биринчи болуп италиялыктар чектешти. 2012-жылдын 4-октябрында Интернет энциклопедиясынын ушул тилдеги бөлүмүнө келгендер издеген барактарынын ордуна Италия парламентине сунушталган мыйзам долбоорун сындаган текстти көрүштү. Эки күн бою италиялык Википедия коомчулугу мыйзамдын бир жобосуна каршы нааразычылыгын билдиришти, ага ылайык, каалаган адам соттун чечимисиз Интернетте жайгаштырылган маалыматты өзгөртүүнү талап кыла алат. Бул талап аткарылбаса, сотто 12 миң евро кайтарып алуу коркунучу жаралган.
Дагы бир нааразычылык Википедиянын англис тилиндеги бөлүгүндө болуп, анда интернет каракчылыгына каршы күрөшүү жана интеллектуалдык менчикти коргоо боюнча эки мыйзам долбоору Америка парламентинде талкууланды. Бул иш-чаранын алдында коомчулукта узак жана кеңири талкуу болуп, натыйжада 2012-жылдын 18-январында секцияга кирүү бир күнгө жабылган. Маалыматтык макалалардын ордуна, коноктор Интернеттен сөз эркиндигине болгон коркунучтар жөнүндө билдирүүнү көрүштү, бирок түшүндүрмөлөрү бар баракчадан акциянын уюштуруучулары келүүчү каалаган макаласын кандайча көрө алаарын түшүндүрүп беришти.
Википедиянын орус тилдүү бөлүгү дүйнөлүк тенденциядан четте калган жок. Бул бөлүмдүн өзүн-өзү блоктошунун себеби Мамлекеттик Думада балдарды порнография, баңгизат, суицид жана башкалар менен байланышкан маалыматтардан коргоо жөнүндө мыйзам долбоорун талкуулоо болду. Бул долбоорго ылайык, домендердин ээлери көнүп калган көйгөйлүү маалыматты жайылтуу үчүн, аны жок кылуу үчүн 48 саат убакыт берилиши керек. Нускамалар аткарылбаса, домен Россиянын интернет провайдерлери тарабынан бөгөттөлгөн сайттардын "кара тизмесине" киргизилет. Биринчи окуудан кийин ушул долбоордун жоболору толук кандуу болгон жок, бул чиновниктердин, саясатчылардын жана жарандык коомдун өкүлдөрүнүн активдүү сын-пикирлерин жаратты. Википедиянын орус бөлүгү нааразы болгондордун катарына кошулду, бирок аны шашылыш түрдө жасашты - баардык талкуу жана даярдык беш саатка созулду. Натыйжада, өзүн-өзү цензуралоо акциясы 2012-жылдын 10-июлунан 11-июлуна чейин 24 сааттын ичинде болуп өттү, бирок ал эркин энциклопедиянын англис тилиндеги сектору сыяктуу маданияттуу болгон жок.
Интернет энциклопедиясынын орус тилдүү бөлүмүнүн акциясы аяктагандан кийин Вашингтондо Википедия боюнча конференция болуп, анда нааразычылык темасы да козголду. Анын негиздөөчүсү Джимми Уэлс долбоорду саясатташтырууга жана нааразычылыктын бир түрү катары өзүн-өзү блоктоого каршы экендигин жарыялаган, бирок мындай иш-аракеттердин кайталанышын четке каккан жок.
