Интернет колдонуучулардын дээрлик жарымы интернет дүкөндөрүнөн товарларды сатып алышат, үчтөн биринен көбү онлайн банк кызматын колдонушат. Финансылык төлөмдөрдүн ушунчалык көп болушу кылмышкерлерди өзүнө тартып турат. Демек, чыныгы дүкөндөрдү фишингдик сайттардан (фейктерден) айырмалай билишиңиз керек, алардын максаты - сиздин төлөм маалыматыңызды уурдоо.
Ал зарыл
Интернетке кирген компьютер, ноутбук, планшет (смартфон); браузер
Нускамалар
1 кадам
Коопсуздук менен камсыздалбаган Wi-Fi кирүү түйүнү аркылуу Интернетке кирсеңиз, эч качан төлөм кызматтарын колдонбоңуз жана Интернет-Банк эсептериңизди киргизбеңиз. Чабуулчулар канал аркылуу берилген маалыматтарды кармай алышат.
2-кадам
Дүкөндө сиз үчүн жаңы нерсени сатып алаардан мурун, Интернеттен ал жөнүндө сын-пикирлерди окуп чыгыңыз, анын социалдык тармактарда расмий баракчалары бар-жогун билиңиз.
3-кадам
Бекер хостингде жайгашкан дүкөндөргө ишенбеңиз (мисалы, ucoz жана ушул сыяктуулар), сайттын дареги ladycotton.mb18port.ru эмес, ladycotton.ru сыяктуу болушу керек. Whois-service.ru веб-сайтында домен качан түзүлгөндүгүн жана кайсы убакытка чейин төлөнгөндүгүн текшериңиз.
4-кадам
Эгер сиз банктан кат алган болсоңуз (сиздин эсебиңизди киргизүү жана паролду өзгөртүү өтүнүчү менен, маалыматты сайтка кайрадан өткөрүп бериңиз, анткени алар кандайдыр бир маалыматтар базасынын иштебей калышынан же башка ушул сыяктуу нерселерден улам жоголгон), анда эч качан каттагы шилтемелерден кийин эч кандай маалымат киргизбеңиз. Жана бул шилтемелерди таптакыр чыкылдатпаганыңыз жакшы - алар жасалма сайттарга алып барышы мүмкүн. Бардык түшүндүрмөлөрдү алуу үчүн жеке өзүңүз банкка кайрылыңыз. Жана жалпысынан социалдык тармактардагы каттардагы, билдирүүлөрдөгү, белгисиз сайттардагы жарнамалардагы шилтемелерди чыкылдатпаңыз.
5-кадам
Сиз көрүп жаткан сайттын дарегин текшериңиз (айрыкча, сатып алууну баштаардан мурун): жасалма сайттар түпнусканын сырткы көрүнүшүн толугу менен көчүрүп алат, алардын дарегинде ката (же ал тургай маанисиз тамгалар топтому) камтылышы мүмкүн. Өзүңүз билген сайттардын даректерин кол менен киргизип койгонуңуз оң.
6-кадам
Интернет-дүкөндө коопсуз байланыш колдонулса жакшы болот: толук даректе HTTPS жана HTTP ордуна кулпу камтылган. Эгерде сиз браузердин даректер тилкесиндеги кулпуну чыкылдаткан болсоңуз, анда коопсуз туташуу үчүн сертификаттын ээси жөнүндө маалыматты таба аласыз.
7-кадам
Онлайн режиминде сатып алуулар үчүн өзүнчө картаны колдонуңуз жана ага көп каражаттарды сактабаңыз.
